İhracat taşımalarımızın %55’i (~685.000) Ortadoğu ve Körfez Ülkelerine, %30’u (~380.000) Avrupa Ülkelerine, %15’i ise (~185.000) BDT ve Orta Asya Ülkelerine yapılmaktadır.

İhracatımızın %54’ü Avrupa’ya %23’ü ise Yakın ve Orta Doğu’ya yapılmaktadır. İthalatımızda ise %53’ü Avrupa’dan, %26’sı Diğer Asya ülkelerinden, %9 ise Yakın ve Orta Doğu’dan yapılmaktadır.İHRACAT TAŞIMALARI2017 yılını 1.250.067 taşıma ve %4 büyüme ile kapatmıştık. 2018 yılı Ocak ayında Türk araçlarının toplam ihracat taşıma sayısı 99.205, Şubat ayında ise 98.247 adet oldu. İhracat taşımalarımız Ocak-Şubat toplamında 197.452 adet ile bir önceki yılın aynı dönemine göre neredeyse aynı seviyede devam etti.

Suriye’ye yapılan taşımalarda %31 oranında bir düşüş yaşanmış olsa da; Afrin operasyonunda alınan olumlu sonuçlar ve devam eden operasyonlar ile birlikte önümüzdeki dönemlerde taşımacılık sayılarında ciddi oranlarda artışlar olacağı öngörülüyor. Geçen yıl ilk 2 aylık dönemde hızlı başlayan Irak pazarı, geçen yıla oranla %3 düşüş gösteriyor. Iraktaki çifte vergilendirme uygulaması kaldırılır ise taşıma sayılarının ciddi oranlarda artışa geçeceği düşünülüyor. Irak ve Suriye’deki düşüş Ortadoğu ülkeleri toplamını da etkilediği için Ortadoğu’da %10 düşüş olduğu görülüyor.

Avrupa ülkelerine yaptığımız ihracat taşımalarında %8 Ocak ayında, %10 Şubat ayında, %9 Ocak-Şubat toplamında artış yaşandı. Avrupa’nın genelinde yaşanan artış eğilimi özellikle komşu ülkelerde; Romanya %25, Yunanistan %15, Bulgaristan %22 olmak üzere olumlu etkilere sebep oldu. Polonya, Macaristan ve Avusturya gibi Orta Avrupa ülkelerinde de %25’e varan artışlar dikkat çekiyor.

2017 yılında Nahçıvan ve Azerbaycan’a yapılan ihracat pazarında azalma görülmüştü, Ocak-Şubat 2018 döneminde ise Nahçıvan’a %241, Azerbaycan’a %24 artış olduğu görülüyor. Gürcistan’a yapılan ihracat taşımalarında ise Türk araçlarının payları %9 oranında düştü ve Gürcistan plakalı araçlar pazarda yükselişe geçtiler.

Türk araçlarının İran’a yaptığı ihracat taşımalarında %13 düşüş görülüyor. İran araçları ise Türkiye’den yaptığı ihracat taşımalarında %21 oranında artış gösteriyorlar.

Türkmenistan’a yapılan taşımalarda %65 oranında ciddi düşüş olduğu görülmektedir. Bu konuda yapılan araştırmalarımızda, Türkmenistan’daki mevcut projelerin tamamlanması ve aynı ölçekte yeni projeler olmaması, ihracat taşımalarımızı olumsuz etkilemektedir. Bunun dışında, Türkmenistan ihracat pazarına bakıldığında, Türkmenistan araçlarının paylarını %8’den %26’ya çıkarttıkları görülmektedir. Türkmenistan taşımaları düşüşe geçmesine rağmen, Özbekistan taşımalarında ise %68 oranında artış yaşanıyor. Türkmenistan pazarındaki azalış, Özbekistan’a artan pazarımız ile ikame ediliyor.

BDT ülkelerine yapılan taşımalarda en önemli yere sahip Rusya Federasyonu’na baktığımızda bu yıl taşımaların hızla yükselişe geçmesi ile birlikte ihracat taşımalarımız %917 oranında artış olduğu görülüyor. Bununla birlikte, ulaşımın Rusya üzerinden transit geçerek daha rahat sağlandığı güzergâhlarda da taşımaların arttığını görüyoruz; Kazakistan’a %6 ve Kırgızistan’a %30 oranında artışların olması Rusya’nın transit öneminin Türk taşımacılar için ne kadar etkili olduğunu da gösteriyor. Rusya’da sürücü vizesi sorunu, Türk tarafında devam eden Sarp sınır kapısı yenilemesinin günlük araç çıkış sayısını kısıtlaması, Gürcistan’da uzayan gümrük işlemlerinin çözülmesi durumunda BDT ülkelerine taşıma sayılarımızda daha da fazla artış sağlanacaktır. Önceki yıllarda Rusya’da yaşanan sorunların artık çözülmüş olması ile birlikte Beyaz Rusya’ya yapılan taşımalarda %43 oranında düşüş yaşanmaktadır.

Altyapı yatırımları ve süren inşaat projelerinin artması ile birlikte, ihracat taşımalarımızda Ukrayna’ya %65, Moldova’ya ise %23 oranında artış görülmektedir. BDT ve Orta Asya ülkeleri toplamında %28 oranında artış olması oldukça sevindiricidir.

Ocak-Şubat toplamında, Türkiye’den yapılan ihracat taşımalarında; Türk araçlar bir önceki döneme göre neredeyse aynı kaldılar. Yabancı araçlarda %17, Genel toplamda ise %3 artış yaşandı. Yabancı araçların payı %21, Türk araçların payı ise %78 olarak gerçekleşti. Bu yıl yabancı araçların da ihracat taşımalarında sayılarını artırması ile Türklerin taşımacılıktaki pazar payları düşmektedir. Yabancı taşımacılar arasında başta Bulgaristan, İran, Romanya ve Gürcistan araçları olmak üzere ciddi oranlarda artışlar yaşandı.

İTHALAT TAŞIMALARI

İthalat taşımalarında genel toplamda %15 artış olduğu görülüyor. Türk araçları %15, Yabancı araçlar ise %13 oranında taşıma sayılarını artırdılar. Geçen yıla göre yabancı araçlar yoğun bir artış sağladıkları için pazar payında da %33’den %35’e kadar paylarını artırmış durumdalar. İthalat taşıması yapan Yabancı araçları, başta İran olmak üzere Bulgaristan ve Romanya takip ediyor.

Türk araçlarının İthalat taşımalarında yük aldığı ülkelere bakıldığında, ilk sırada 15.002 adet taşıma ile Almanya geliyor. İkinci sıradaki Irak ise her ay artış eğiliminde olmaya devam ediyor. Ocak-Şubat toplamında Irak’tan yapılan ithalat taşımalarında %78 oranında artış yaşandı ve 9.071 adet ithalat taşıması gerçekleştirildi. Bu ithalat taşımaları genel olarak inşaat malzemeleri olmaktadır.

Avrupa ülkeleri arasında düşüşün yaşandığı ülkeler arasında %24 ile Birleşik Krallık ve %9 ile İtalya bulunmaktadır.  Diğer tüm Avrupa ülkelerinden yapılan ithalat taşımalarımız istikrarlı bir şekilde artmaya devam ediyor. Bu ülkeler arasında Yunanistan %36, Hollanda %23, Macaristan %10, Polonya %8, Romanya %5, Bulgaristan %2 ile dikkat çekmektedir.

İran’dan yapılan ithalat taşımalarımızda, Türk araçları %56 oranında artış yakaladı. İlk 2 ayda İran’a yapılan İthalatta 500 araçlık bir artış olmasına rağmen ihracatta 1.271 araçlık bir pazar kaybı yaşandı.

Diğer dikkat çeken ülke ise %51 artış ile Özbekistan oldu. İhracat taşımasında da ciddi artış görülen Özbekistan’ın İthalat yönünde de artış göstermesi önümüzdeki dönemlerde Özbekistan’ın öneminin artacağı yönünde yorumlanıyor.

Türkiye üzerinden yapılan Transit taşımalar incelendiğinde; Türk ve Yabancı araçlarının İran, Irak, Gürcistan, Azerbaycan, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan başta olmak üzere komşu ülkelere taşıma yaptığı görülüyor.  Yoğun olmamakla birlikte İtalya, Almanya, Hollanda, Fransa gibi gelişmiş ülkelere de transit taşımalar yapılıyor. Transit taşımaları ülkemiz üzerinden yapan araçlar ise gene yoğunlukta olarak İran, Bulgaristan ve Gürcistan gibi komşu ülkeler.

Transit taşımalarda yabancı araçlar arasında ilk sırada İran geliyor. İran araçları yoğunlukla Avrupa ülkelerinden aldığı yükleri İran’a, veya İran’ın yükünü Avrupa ülkelerine taşıyorlar. İran plakalı araçlar az da olsa Gürcistan’a transit yük taşıyorlar. Bulgaristan araçları ise Avrupa’dan aldıkları yükleri Türkiye’yi transit geçerek yoğunlukla Gürcistan ve Ermenistan’a taşıyorlar.

BOŞ GİRİŞLER 

Türkiye’ye yapılan Boş girişler incelendiğinde; Türk araçları boş giriş sayılarını düşürmesine karşın Yabancı araçlar %25 oranında boş girişlerini artırdılar. Türk taşımacılar; Avrupa’dan aylık ~5.000 araç, Irak ve Suriye’den ~50.000 araç, Azerbaycan ve Gürcistan’dan ~10.000 araç, İran’dan ~2.500 araç, Rusya’dan ~2.000 araç ile aylık ~ 70.000 araç ile kendi ülkelerine boş dönüş yapıyorlar. Yabancı araçlar ise aylık ~10.000 adet boş giriş yapıyor ve bu araçların başında Gürcistan, Bulgaristan, Romanya, Makedonya geliyor.

İHRACAT-İTHALAT TAŞIMACILIK DENGESİ

DIŞ TİCARET BEKLENTİLERİ

2017 yılında Almanya toplam ihracatımızın %10’unu, İngiltere %6,1’ini ve Birleşik Arap Emirlikleri %5,8’ini oluşturmuştur. 2017 yılında Çin toplam ithalatımızın %10’unu, Almanya %9’unu ve Rusya %8’ini oluşturmuştur. 2017 yılında Irak ile yapılan dış ticaretimiz sonucunda 7,5 milyar dolar fazla verilmiş iken; BAE ile 3,6 milyar dolar ve İngiltere ile 3,1 milyar dolar dış ticaret fazlası verilmiştir. 2017 yılında Çin ile yapılan dış ticaretten 20,4 milyar dolar açık verilmiş iken Rusya ile 16,8 milyar dolar ve Almanya ile 6,2 milyar dolar dış ticaret açığı verilmiştir. 2017 yılında ihracat yaptığımız toplam ülke sayısı 218; ithalat yaptığımız toplam ülke sayısı 220 olmuştur. İhracatımızın %54’ü Avrupa, %23’ü Yakın ve Orta Doğu’ya yapılmıştır. İthalatımızda ise %53’ü Avrupa, %26’sı Diğer Asya ülkelerinden, %9 ise Yakın ve Orta Doğu’dan yapılmıştır.

2018 yılında ihracatın 169 milyar dolar, ithalatın 237 milyar dolar, dış ticaret hacminin 406 milyar dolar ve dış ticaret açığının 68 milyar dolar gerçekleşmesi beklenmektedir. (Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, Orta Vadeli Program 2018-2020)

Yıllar itibariyle bakıldığında, ekonomik büyüme ile yıllık ihracat ve ithalat değişim oranları, dolayısıyla taşımacılık sayıları paralellik göstermektedir. 2018 yılı sonunda ihracatta beklenen %7’lik büyümenin Ocak-Şubat verileri incelendiğinde düşük bir beklenti olduğu ve daha fazla artışların yaşanabileceği öngörülmekle beraber taşıma sayılarına da aynı oranda etki edeceği düşünülmektedir.

2018 yılının Şubat ayında ihracat 13,2 milyar dolar, ithalat ise 18,9 milyar dolar, dış ticaret hacmi 32,1 milyar dolar ve dış ticaret açığı 5,8 milyar dolar olmuştur. Bir önceki yıla göre ihracat %10, ithalat ise %20 artış göstermiştir. Ocak-Şubat toplamında ise bir önceki yıla göre %11 artışla ihracat 25,7 milyar dolar, %29 artışla ithalat 40,4 milyar dolar olmuştur. Dış ticaret hacmi %21 oranında artış göstermiştir.