Konteyner Taşımacılığı ve Limancılığının Geleceği

1960’lı yıllarda konteyner taşımacılığı denizcilik sektöründe çok önemli bir domino etkisi yarattı. Zaman içinde sektördeki diğer oyuncular her şeyi yeniden düşünmek zorunda kaldı.

Şimdi ise 4. Sanayi Devrimi ile dijital ekonomi çağına, dolayısıyla “Gerçek-Zamanlı Ekonomik Model”e geçerken artık her şeyi yeniden düşünmenin zamanı geldi çattı.

Dünya ekonomisi bir dönüm noktasında

Dünyada üretim endüstrisi 2008’deki küresel finans krizi ile yavaşladı ve özellikle 2012 yılından sonra dünya mal ticareti neredeyse GSYİH gelişim oranlarına geriledi.

2016 yılında ise 2001 yılından bu yana ilk kez mal ticareti yüzde 1.3 gelişim oranı ile dünya GSYİH gelişim oranının altında kaldı. 2001-2008 yılları arasında konteyner taşımacılığı her yıl ortalama yüzde 10.8 artarken 2011-2016 arasında gelişim sadece yüzde 3.9’da kaldı. Bu alışkın olduğumuz bir durum değil.

Konteynerizasyon oranı sabitlendi

Denizyoluyla taşınan yükün konteynere girme eğilimini ifade eden konteynerizasyon süreci 2008 yılından bu yana yü<de 13 oranına sabitlendi.

Elektronik, ilaç, tekstil gibi sektörlerde konteynerizasyon süreci tamamlanırken otomobil sektöründe yüzde 25, soğutma ihtiyacı bulunmayan tarım ürünlerinde yüzde 12’de kaldı.

GSYİH ve ticari gelişimlerden nemalanmayan konteyner taşımacılığı her zamankinden daha zor bir döneme girdi. Neden böyle oldu? Birkaç maddeyle açıklanabilir:

Gelişmekte olan pazarlardaki büyüme yavaşladı 

Çin’deki yatırım ve üretime yönelik gelişim modeli eskisi kadar verimli değil. GSYİH gelişimi yüzde 10’lardan yüzde 6-7’lere geriledi ve ürün ihracatı yavaşladı.

Ancak Çin doğrudan yabancı yatırım politikaları ve OBOR gibi devasa alt yapı gelişim projeleri ile gelişimini sürdürmeyi başardı. Yani Çin’in güdülediği küresel ekonomik model değişmeye başladı.

Üretim teknolojilerindeki değişiklikler

Endüstriyel robotlar, üç boyutlu yazıcılar (3D printer) gibi dijital teknolojilerin üretimde kullanılması ile üretim tesislerinin lokasyonu değişmeye başladı. İş gücüne bağımlılığın azalması, Uzak-Doğu’da üretimi sorgular hale getirdi.

Ancak şöyle bir gerçek var, ucuz iş gücüne bağlı tesis yeri seçiminin uygulandığı sektörler, konteyner taşımacılığının yaklaşık (sadece) yüzde 15’ini oluşturuyor.

Konteyner taşımacılığına konu olan mallar yüzde 55 gibi ağırlıklı bir oranda kimyasallar, tarım ürünleri, madenler, kağıt hamuru ve kağıt gibi iş gücüne değil hammadde lokasyonuna bağımlı sektörler tarafından oluşmakta.

3D yazıcı teknolojisinin konteyner sektörüne yapacağı etki ise halen tartışma konusudur.

Örneğin bugün 3D teknolojisi sayesinde katmanlar eklenerek üretilen bir motor, geleneksel olarak üretilen bir motordan, daha az malzeme kullanılmasından dolayı %30’daha hafiftir.

3D yazıcı teknolojisinin üretim maliyetlerini düşüreceği, üretimi hızlandıracağı düşünülürken metal, seramik gibi malzemelerin, dolayısıyla üretimde hammadde ihtiyacının azalacağı tahmin edilmektedir.

Ancak bazı uzmanlara göre bu azalmanın konteyner taşımacılığına etkisi 2035 yılına kadar sadece yüzde 1 oranlarında olacak.

Hizmet sektörünün önem kazanması

Varlık düzeyi yüksek olan toplumlarda hizmet sektörüne olan talep, ürünlere olan talebi geçmeye başladı. Teknolojinin ürünleri minyatürleştirmesi (akıllı telefonlar bugün fotoğraf makinesi, hesap makinesi, gazete ve telefonların yerine kullanılıyor) ve bazı hizmetlerin ürün satın almayı sorgulatması (araç satın almak yerine Uber hizmetlerinden faydalanmak gibi) diğer önemli değişkenler.

Küresel politikadaki belirsizlikler

Dünyada politik çevre çok belirsizleşti. Küreselleşme son 30 yıldır tüm ülkeler tarafından sahip çıkılan bir olguyken bugün küreselleşme demode oldu ve yerini ülkelerin korumacılık politikalarına ve ikili anlaşmalara bıraktı.

Gelecekte konteyner taşımacılığını neler bekliyor?

Bahsettiğim tüm değişkenlerin konteyner taşımacılığını azaltıcı bir etki yaratacağı genel olarak kabul ediliyor gibi görünse de aslında bu konuda hem iyimser hem de kötümser öngörüler var.

Ortak görüşlere bakıldığında konteyner taşımacılığının pik noktalara ulaşmada sıkıntılar yaşayacağı söylenebilir.

Başka bir ifadeyle gelişim sürecek, fakat eskisi kadar hızlı atılımlar olmayacaktır. Gelişim sürecektir çünkü mevcut ürünler demode olsa da konteynere girecek yeni ürünler mutlaka olacaktır.

Kaynak: http://www.7deniz.net/kose-yazisi/65/konteyner-tasimaciligi-ve-limanciliginin-gelecegi.html